Anna Eyjólfsdóttir, Jessica Stockholder, Ragnhildur Stefánsdóttir, Rúrí og Þórdís Alda Sigurðardóttir eru stórvirkir listamenn sem fást við stórverkefni á þessari sýningu. Þær birta okkur heiminn sem framkvæmdasvæði þar sem uppbygging jafngildir niðurrifi og niðurrif felur í sér uppbyggingu, hvorugt getur án hins verið. Skapa, byggja, rústa, eyða, áfram og aftur.
Þórdís Alda Sigurðardóttir setur á svið þvottahús, nokkurs konar mega (þ)vott. Tromlan í vélinni snýst eins og jörðin sjálf. Vatnið rennur í breiðum bunum, skolvatnið freyðir, vélin tæmir sig og þeytir þvottinn. Hann hrúgast upp, verður að fjalli og úr iðrum þess hljómar söngl um fegurð jarðarinnar. Megavöttin streyma til að knýja áfram þessa sífelldu endursköpun veruleikans. Hornin á skápunum í þvottahúsi veruleikans gefa því dýrslegt yfirbragð líkt og þvottavélin sé eins og naut í flagi og hreinsunin at í foraði. Og verkið vekur fleiri hugrenningartengsl. Ein þekktasta skilgreiningin á list kemur frá Aristótelesi, en samkvæmt henni er það hlutverk hennar að vera katharsis, einskonar tilfinningahreinsun. Listin setur á svið tilfinnigahlaðna atburði sem áhorfandinn lifir sig inn í og fær þannig útrás fyrir eigin tilfinningar. Mann grunar að Þórdís leiki sér að þessari megaskilgreiningu listarinnar og fari með hana í óvænta átt með megaþvottinum. Hugsanlega er hér á ferðinni hvatning um að hreinsa til á listasenunni með því að grafa upp og þvo plögg sem hafa dagað uppi í þvottakörfunni.
Jessica Stockholder virðist líka gramsa í haugum veruleikans. Hún er meðvituð um að innkaupapokarnir sem við rogumst með heim í dag verða bornir út að ári til að rýma fyrir nýjum. Hún tekur fjöldaframleidda hluti sem frá upphafi bera í sér þau örlög að vera sorp morgundagsins, lagar þá til og stillir upp í stórbrotnu samspili ljóss og lita. Þannig fær hver einstakur hlutur að njóta sín þótt hann sé fljótt á litið alveg eins og allir aðrir hlutir sem eru á boðstólum. Jafnframt má sjá í þessu andóf gegn því að líta á hluti einungis sem vöru og okkur bara sem neytendur. Óræð heiti verkanna undirstrika viðleitni Stockholder til að hnika til og leysa upp viðtekin merkingarmynstur. Hún gefur hlutunum sjálfum aðra verufræðilega stöðu en við eigum að venjast. Þetta sést í mótsagnakenndu heiti verksins sem hún sýnir hér. „Air Padded Table Haunches.“ Borðin hafa eitthvað með hugboð að gera í verki hennar og virðist hún þar með gefa í skyn að jafn beinharður efinislegur hlutur og borð sé ekki síður andlegur veruleiki. Hún rústar tvíhyggju efnis og anda enn frekar með heiti verksins sem segir að borðin séu fóðruð með lofti.
Í verki sínu „Megasjálf“ fer Ragnhildur Stefánsdóttir ekki ósvipað að með líkamann. Mörk efnis og anda, innra og ytra, náttúru og tækni leysast upp. Jafnframt fer hin hefðbundna aðgreiningu á mér og hinum á flot. Sjálfið takmarkast ekki við þetta „ég.“ Það er sífelld verðandi, samansafn úr mörgum lögum liðinnar reynslu og ókominna fyrirætlana. Það mótar fyrir þessum lögum í fatabútum sem hafa markað útlínur einstaklingsins á mismunandi æviskeiðum. Sjálfið hefur enga miðju eða kjarna; það eina sem tengir hin ólíku lög saman er tilbúningurinn sem við köllum ævisögu okkar og ímyndunaraflið sem flakkar um í rúmi og tíma. Þetta „ég-sjálf“ er eins og varða sem við reisum til að aðgreina okkur frá hinum. „Ég-sjálf“ vísar því ávallt til annarra og er um leið bara skeið í lífi sem nær aftur fyrir fæðingu og út fyrir dauða okkar sem einstaklinga. Ragnhildi er hugleikið að myndgera hvernig sjálfið rennur saman við allt sem er. Hún horfir á orkuna sem er að verki í öllu, mönnum, hlutum, vélum og náttúrunni, og við eigum hlutdeild í og skapar tengsl milli alls þessa.
Verkin sem Rúrí leggur til þessarar sýningar nálgast kvikuna í sársauka sem ristir samtímann. Í myndbandsverki um stríðshrjáð svæði Bosníu-Hersegóvínu er áhorfandinn leiddur inn í myrk göng um martraðarstaði. Stríð eru mega-lausnir sem geta af sér tortímingu. Hér gefur einnig að líta myndir af fossum sem senn verður sökkt og munu hljóðna, fossamyndir á brotnu gleri. Verkin leiða okkur áþreifanlega fyrir sjónir að virkjanaframkvæmdirnar á hálendi Íslands eru hernaður gegn landinu. Þau minna okkur á að öflin að baki framkvæmdanna eru samtvinnuð þeim megaöflum sem af skeytingarleysi fótumtroða jörðina. Í ljósmyndaröð gefur að líta steina sem orð þjóðsöngsins voru greypt í og voru lagðir á jörðina við Eyjabakkagjörning. „Ó“-ið á fyrsta steininum er ekki lengur upphafið áhersluorð í lofsöng um óspjallaða náttúru Íslands heldur skelfingaróp. Megaframkvæmdin verður að „ómega“, að endalokum ósnortinna víðerna sem eru hjarta landsins. Í þessum verkum Rúríar blasir við eyðileggingarmáttur mannsins. Þau minna líka á að öflin sem mestu ráða heilaþvo almenning og etja svo saman þjóðarbrotum, eins og í Bosníu, eða borgarbúum og íbúum landsbyggðar, eins og á Íslandi. Hermönnum var att út í dráp og nauðganir með öfgafullri þjóðernishyggju, og hálendi Íslands er rist upp í þágu auðhringa. Verkin vekja upp löngun til að staldra við, skoða, ígrunda, vinna úr, draga lærdóm af og vitkast.
Anna Eyjólfsdóttir beinir í innsetningu sinni sjónum að þörf mannsins til að byggja. Risavaxin steypumót sem Anna stillir upp virðast hrópa „meira, fleira, stærra, hærra, flottar, glæstar, hraðar, oftar.“ Það er ekki hægt annað en að dást að þessari virkni og krafti. Hlutir fylla rýmið, en samt er eiginlega allt of mikið af öllu, allt yfirfullt. Á móti ofgnóttinni stillir Anna síðan upp hlutum sem minna á hungur, skort og neyð. Steypumótin sýna að það eru tvær hliðar á hverjum múr. Gæðum er misskipt innan múra og utan. Með verki sýnu gefur Anna í skyn að það séu engu að síður afarkostir að vera annað hvort innilokuð eða útilokuð.
Eins og fleiri verk á sýningunni gefur innsetning Önnu til kynna að við erum ekki bara „ég um mig frá mér til mín“, heldur „ég um þig frá ykkur til okkar.“ Við erum hvert öðru háð og í sama báti. Ef við gerum okkur betur grein fyrir því getur það breytt ýmsu. Hins vegar er ekki til nein mega lausn á því hvernig hægt er að draga úr misrétti og kúgun. Heildarlausn er hvorki möguleg né æskileg. Það er líka barnaskapur að halda að það nægi að byrja að breyta sjálfum okkur til þess að heimurinn batni. Jessica Stockholder hittir naglann á höfuðið þegar hún skrifar að hún sjálf hafi ekki fundið sig í togstreitu lausnarhugmynda amerískrar menningar sem hún segir klofna milli skýjaborgahugsjóna annars vegar og pragmatískra hugmynda um lausnir á aðsteðjandi vanda hins vegar. Annað er of loftborið, hitt of andlaust. Því veðjar Stockholder í list sinni á sköpunarkraft og útsjónarsemi. Hún notar þau efni sem eru fáanleg til þess að ljúka verkinu og skapar í leiðinni eitthvað sem hefur ekki sést áður, sem virkar og felur í sér fyrirheit um eitthvað betra. Listin er að skapa eitthvað sem getur leitt til breytinga, sem getur verið frjótt andóf gegn ofríki ráðandi afla. Þess vegna er sýningin Mega vott, allt í senn, orkustöð, tilraunastofa, byggingasvæði, samtímaspegill og endurvinnsla.
Sigríður Þorgeirsdóttir